سیدحسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی ایران
این روزها با رسانهای شدن پرونده اختلاس پتروشیمی و فرار یکی از متهمان این پرونده به خارج از کشور، یک بار دیگر بحث فساد و مبارزه با فساد بر سر زبانها افتاده است. اما متاسفانه واقعیت این است که هر بار با افشا شدن پروندههای تازه موضوع مبارزه با فساد هم داغ میشود و بعد از فروکش کردن هیجانات، مباحث پیرامون مبارزه با فساد نیز به فراموشی سپرده میشود تا باز در زمان و مکان دیگری فساد عجیب و غریب دیگری مطرح شود. واقعیت امر این است که ما در مبارزه با این غده بدخیم که مدت زمانی است کشور ما را گرفتار خود کرده و هر سال و هر روز در حال گسترش است، باید به چند نکته اساسی توجه کنیم. در غیر این صورت نگاههای مقطعی و گذرا درمانی برای این بیماری نخواهد بود.
در مبارزه با فساد در درجه اول باید بپذیریم که این پدیده با تمام تلخیهایش، واقعیت دارد. ما باید بپذیریم که این موضوع در دستگاههای مختلف اجرایی، در نهادهای اقتصادی، در بانکها و حتی بخش خصوصی ریشه دوانده است. این موضوع تلخ است اما واقعیتی است که باید آن را شناخت و برای درمان آن چارهاندیشی کرد. کم نبودهاند نظامهای سیاسی که به فساد آلوده شدهاند ولی توانستهاند با برنامههای جامع، ظرف مدتزمان معقول، سلامت را به سیستم اداری و بروکراسی خود بازگردانند. در کشور و نظام ما نیز پیشزمینه این برنامهها، برخورد واقعبینانه با موضوع و پذیرش فساد است. ما مادامی که در مواجهه با این پدیده از سر انکار برآییم، در راه مبارزه با آن کاری از پیش نخواهیم برد.
فساد بیماریای است که راست و چپ، سابقه و ایثار، دیندار و بیدین و کوچک و بزرگ نمیشناسد؛ بنابراین با نگاهی فراجناحی و کلی به این موضوع، چند مسئله در این مورد باید مورد توجه قرار گیرد.
1 نکته اول شکلگیری عزم ملی در این زمینه است. این عزم ملی شامل مقامات اجرایی، قضایی، تقنینی و مهمتر از آنها افکار عمومی و فعالین سیاسی و اجتماعی کشور میشود. اینها باید به مبارزه با فساد کاملاً ایمان داشته و در راه آن جدی باشند. این موضوع آنقدر جدی است که جا دارد یک بار دیگر یک جناحبندی جدید در کشور شکل بگیرد و انسانها به جای اصولگرا و اصلاحطلب و حکومتی و غیرحکومتی بر اساس «فساد و صلاح» دستهبندی شوند. این امر نیازمند شکلگیری یک عزم ملی در همه بخشهای حاکمیت است.
2 موضوع دوم که اهمیت بالایی دارد، این است که ما باید ریشههای فساد را به درستی شناسایی کنیم و آن را از ریشه بخشکانیم. به اعتقاد من فساد در برخی از قوانین غلط، نظامهای سیاسی و اداری نامناسب و مقررات دستوپاگیر، حاکم نبودن یک سیستم هوشمند اداری و قدیمی بودن سیستمها، غالب بودن نقش رابطه و فامیلبازی به قوانین و مقررات ریشه دوانده است. بریدن شاخهها و ریختن برگهای درخت تنومند فساد فایدهای ندارد و چه بسا باعث رشد بیشتر آن شود. راهکار اساسی خشکاندن ریشه است که این مهم با مکانیزه کردن قوانین و مقررات و جایگزین کردن قانون به جای رابطه محقق میشود.
3 مورد سوم بحث رسیدگی و ختم پروندههای فساد است. ما میبینیم که بسیاری از پروندههای فساد در مقطعی باز میشود ولی پایان نمییابد و بلاتکلیف میماند. این موضوع به عملکرد قوه قضائیه و در حال حاضر شخص ابراهیم رئیسی وابسته است. ایشان بهعنوان رئیس جدید قوه قضائیه نباید اجازه بدهد که هیچ پرونده فسادی بلاتکلیف بماند و باید از ابتدای یک پرونده تا انتهای آن را به صورت شفاف و روشن بررسی و نتیجه را به افکار عمومی اعلام کند.
4 نکته آخر این که درست است که بزرگترین دشمن فساد رسانه آزاد است ولی باید از تبلیغات زودهنگام و بزرگنمایی در این زمینه هم جلوگیری کرد. چند دهه است که نظام اطلاعرسانی در مبارزه با فساد دچار بزرگنماییهای غیرواقعی میشود. پروندهای مطرح میشود و ارقام آن چندین برابر اعلام میشود. به عنوان نمونه در پرونده فاضل خداداد که در سال 74 مطرح بود، گفته شد که 124 میلیارد تومان اختلاس شده است ولی عدد صحیح آن 4 میلیارد تومان بود. 124 میلیارد از آنجا درآمده بود که این 4 میلیارد تومان در طول 2 سال در آن بانک گردش داشت و مجموع گردش آن به 124 میلیارد تومان رسیده بود. بنابراین وقتی در مورد یک فساد بزرگنمایی شود و خشم مردم فوران کند، اگر مفسد اعدام هم شود مردم در مورد آن پرونده قانع نمیشوند. در اطلاعرسانی باید یک مرکز حرفهای وجود داشته باشد و اطلاعات با دقت منتشر شود. طرح اعداد بزرگ و تبلیغات منفی ممکن است با هدف مبارزه با فساد صورت گیرد و عدهای فکر کنند که هر چه قدر این موضوع بزرگتر جلوه کند فشار بیشتری در جهت مبارزه با آن وارد میشود ولی این روش در عمل باعث عادیسازی فساد بین مردم میشود و ثمری در مبارزه با فساد ندارد. باید واقعیتها مطرح شود و از طرف مقابل نیز رسیدگی درست و مستمر صورت گیرد. اگر اینگونه باشد مردم جدی بودن نظام را برای مبارزه با فساد میپذیرند.
منبع: روزنامه سازندگی