علی محمد نمازی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

هرگاه دوره‏های مجلس شورای اسلامی به استثناء دوره‏های اول، دوم، سوم و ششم خواسته‏اند قوانین مربوط به حقوق شهروندی ازجمله انتخابات، احزاب، اجتماعات و... را مورد بازنگری یا «اصلاح» قرار دهند، بر اساس تجربه باید نگران بود که حقوق شهروندیِ مصّرح در آن قوانین مورد تحدید و تضعیف قرار گیرد.

اما طرح برگزار کردن استانی انتخابات مجلس از آن دسته نیست؛ چرا که تصویب این طرح تاثیر چندانی در کیفیت انتخاب رای‌دهندگان نداشته و فقط شکل حوزه انتخابیه را تغییر می‏دهد. این طرح در مجلس ششم نیز مورد بررسی گرفت ولی به تایید شورای نگهبان نرسید. اما شواهد و قرائن نشان می‏دهد شورای نگهبان در حال حاضر با کلیات طرح مشکلی ندارد.

اتفاقی که قرار است بیفتد اصلاح قانون است‌ یا تغییر؟ از نظر نگارنده قرار نیست با تصویب استانی برگزار شدن انتخابات، اصلاحی در روند انتخاب مردم صورت گیرد. به عبارت دیگر با استانی شدن انتخابات صرفاً می‏خواهند صورت مسئله فقدان کارکرد حزبی را که در صورت اجرا نه‌تنها هزینه‏ای برای دولت ندارد بلکه صرفه‌جویی نیز به همراه دارد، پاک کنند؟!

با قانونی شدن طرح و اجرای آن چون تعداد کاندیداها چند برابر می‏شود و با مکانیسم فعلی که لیست کاندیداها در شعب اخذ رای، نصب و رای دهندگان می‌بایست تعدادی اسم از فهرست حداقل۵۰۰ نفره را استخراج کرده و اسامی کاندیداها تا ۳۵ نفر را در برگ رای خود بنویسند، چون این کار بسیار مشکل است، رای‌دهندگان چاره‏ای به جز اعتماد به لیست‏ها نخواهند داشت.

اما مضّرات این طرح:

1-فراموش نشود نتیجه اینگونه لیست‏ها همانند کارکرد لیست فراکسیون امید در مجلس و ورودی شورای تهران و حتی ضعیف‌تر خواهد بود؛ چرا‌که لیست مزبور، فهرست کاندیداهای یک حزب نیست که انتظار کارکرد حزبی از آن را داشته باشیم بلکه لیست ائتلافی اصلاح‌طلبان‌ یا اصولگرایان خواهد بود.

 ۲- بررسی صلاحیت بیش از ۵۰۰ نفر کاندیدا در هر استان با زمانبندی اجرایی برای هیات اجرایی استان خیلی مشکل خواهد بود.

۳-تامین هزینه تبلیغات در سطح یک استان برای اکثر کاندیداها غیرممکن است و انجام تبلیغات و معرفی چهره به چهره کاندیداها عملاً  شدنی نیست. ضمناً به دلیل کثرت کاندیداها فرصت استفاده ازصدا و سیما نیز عملی نخواهد بود.

 ۴-کاندیداهای پولدار شانس حضور در لیست را یافته‌ یا با تبلیغ زیاد فرصت جلب آرا را به سمت خویش بیشتر از دیگران خواهند داشت.

 ۵-ضریب انتخاب کاندیداهای مطلوبی که مشمول بند ۴ نمی‏شوند و همچنین مستقلین بسیار پایین است.

۶-شماره آرا و استخراج نتایج بسیار دشوار خواهد بود.

 7- از آنجایی که موکلین، منتخبین کل مردم یک استان خواهند بود، لذا مراجعه به نمایندگان بسیار بیشتر از وضعیت موجود خواهد شد.

۸-نمایندگان چگونه در همه شهرستان‏ها دفتر ارتباطات مردمی راه‌اندازی و به همه شهرستان‏ها یا شهر و روستاهای یک استان سرکشی نمایند؟

 ۹-مسئولین اجرایی و قضایی در یک شهر باید پذیرا‌ یا پاسخگوی چند نماینده باشند.

۱۰-دفتر ارتباطات مردمی نمایندگان در تهران چگونه پذیرا و پاسخگوی مراجعه‌کنندگان از استان‏ها باشند؟

به نظر می‏رسد اگر این طرح به قانون تبدیل شود بیشتر از یک دوره از عمر آن نخواهد گذشت .کلا سیستم انتخاباتی ایران بسیار سنتی و غیرکارآمد و حتی قابل مقایسه با کشورهایی مانند عراق، افغانستان و پاکستان هم نیست و پرداختن به آن مجال دیگری می‏طلبد.لازم است با بهره‌گیری از تجارب کشور‏های پیشرفته دموکراتیک قانون انتخابات مکانیزه و پیشرفته‏ای برای کشور تصویب کرد.

منبع: روزنامه سازندگی